Introductie:
Vandaag bekijkt het testteam van RC-Junkies uitgebreid een 27Mhz AM zender- en ontvangsysteem voor RC-autos van het merk Ko Propo. De volledige naam van dit, door de webshop www.Storm-Discount.com ter beschikking gestelde systeem, is Ko Propo EX-5 Master S racing 2channel computerized AM proportional system, een naam waarmee dit high-tech product uitstekend wordt beschreven, zoals later in deze test zal blijken. De producent van dit EX-5 Master S systeem is het Japanse bedrijf Ko Propo. De naam Ko Propo stamt al uit 1945, toen de grondlegger van het bedrijf, Dhr. Kondo, plannen voor een draadloos radiografisch besturingsysteem voor vliegtuigen ontwikkelde en een bedrijf voor de productie hiervan oprichtte. De naam van het moederbedrijf is The Kondo Kagaku Company. Nadat het bedrijf volledig omschakelde naar de productie van proportionele afstandsbedieningen voor hobby vliegtuigen werd ook de merknaam Ko Propo ingevoerd (Ko van Dhr. Kondo en Propo van proportioneel). De RC producten die Ko Propo leverde waren in eerste instantie ontwikkeld voor gebruik in model vliegtuigen, maar de heer Kondo begreep dat ook landvoertuigen een goede proportionele besturing konden gebruiken. Sinds 1988 heeft het bedrijf KO PROPO zich toegelegd op het produceren van artikelen voor het gebruik in radiografisch bestuurde landvoertuigen. De huidige productenlijn van Ko Propo bestaat uit een range van producten welke allemaal zijn toegesneden op het gebruik in modelboten of in een RC-auto, zowel electro- als brandstofmodellen. De lijn bestaat uit verschillende zenders, ontvangers, servo’s, snelheidsregelaars voor elektromotoren en laad- en ontlaadapparatuur.
De levering van de Ko Propo EX-5 Master S:
Het systeem wordt geleverd in een rood/oranje verpakking waarop aan de zijkant middels een duidelijke sticker is aangegeven met welk frequentiekanaal we te maken hebben; in ons geval AM kanaal 04 / AM 27.045Mhz. Tevens zit er een andere opvallende zilveren sticker op de doos, waarop wordt aangegeven dat we hier te maken hebben met het type ‘for GP car’, waarmee Ko Propo aangeeft dat dit systeem bedoeld is voor de montage in een brandstof RC-car (GP = Gas Powered) Er is een gelijksoortige set verkrijgbaar welke is toegesneden op het gebruik in een electro RC-Car, welke herkenbaar is aan de sticker ‘for EP car’ (EP = Electro Powered). Als we de kartonnen doos openen, vinden we het zendsysteem goed ingepakt in een piepschuimen houder, waar ook de gebruiksaanwijzing is te vinden. De acht pagina’s lange gebruiksaanwijzing is geschreven in het correct engels, en is voorzien van goede en duidelijke illustraties. Meteen op de eerste bladzijde van de gebruiksaanwijzing is de juiste manier van aansluiten afgebeeld en beschreven, zodat ‘de kenner’ niet door de gehele gebruiksaanwijzing hoeft te bladeren om te weten hoe de servo’s en de batterijbox aangesloten moeten worden. Daarna volgen vier bladzijden waarin duidelijk wordt aangegeven met wat je wel en niet moet doen bij het aansluiten, waarbij de illustraties duidelijk zijn, en voor zichzelf spreken. Vanaf bladzijde zes wordt de zender en de mogelijkheden van de zender beschreven. Daar wij te maken hebben met een hoogwaardige zender, met LCD display en verschillende functies (waar wij verderop in deze review op terugkomen), zijn deze bladzijden belangrijk om te lezen. Hier wordt namelijk uitgelegd welke functies de zender allemaal heeft, en hoe je deze functies kunt gebruiken en instellen.
Als wij de tweedelige piepschuimen verpakking openen zien we de verschillende onderdelen van het systeem keurig en shockproof ingepakt zitten. Zeer opmerkelijk is dat alle onderdelen reeds op de correcte manier verbonden zijn, dus eigenlijk ‘startklaar’ in de verpakking zitten. Bij navraag blijkt dit een extra service van onze sample leverancier te zijn; www.Storm-Discount.com test alle zendsystemen voordat deze naar de klant verstuurd worden op een correcte werking, en de klant hoeft eigenlijk alleen de accu’s of batterijen te plaatsen en het systeem kan gebruikt worden! Een prima service van Storm-Discount, waardoor je altijd een correct functionerend systeem zult ontvangen.
Het Ko Propo EX-5 Master S systeem bestaat uit de volgende onderdelen: een KR-202A twee kanaals AM ontvanger, twee PS401 servo’s, een batterij/accu houder voor 4 AA batterij/accu’s, een aan/uit schakelaar, twee zakjes met daarin extra servo hoorns en vier montage rubbertjes, en dan natuurlijk de EX-5 Master S zender.
De twee kanaals KR-202A ontvanger meet slechts 36,6mm x 26mm x 15,5mm (LxHxB) en heeft een schacht voor een standaard ontvangkristal met of zonder houdertje. De antennedraad komt er aan de zijkant uit, en deze is circa 35cm lang. Het stekkersysteem is gelijk aan Futaba, dus de ontvanger heeft voor elk kanaal drie pennetjes: één voor de min, één voor de plus en één voor het stuursignaal (van buiten naar binnen).
De PS401 is een standaard analoge servo met een plastic tandwielset welke speciaal ontwikkeld is voor het gebruik in 1:10 brandstof en electro toerwagens. De stelsnelheid is gemiddeld met 0.16sec/60° en de stelkracht is behoorlijk te noemen met 3,2kg/cm, dit alles bij een voedings spanning van 6Volt. De servo meet 47mm x 35mm x 21mm (LxHxB) en hij weegt 47 gram. Het servosnoer is 30centimeter lang. Voor de servo’s zijn alle onderdelen eventueel te bestellen, zowel de behuizing als de interne tandwielen zijn als spare-part leverbaar.
De accu/batterijhouder en de aan/uit schakelaar zijn standaard exemplaren, waarover weinig te vertellen is, zij voldoen prima voor de meeste toepassingen.
De EX-5 Master S zender is een twee kanaals zender met een stuurwiel en een pistoolgreep. De zender heeft een geheugen voor twee verschillende modellen, waarbij de instellingen van beide modellen ook bewaard blijven bij het verwisselen van de batterijen. De zender heeft aan de onderzijde, onder de greep, een vak waarin de accu/batterijhouder geplaatst wordt. Nadat het afsluitdeksel naar achteren eraf geschoven is, kan de houder voor 8 penlight batterijen (of Size AA 1,2Volt accu’s) worden uitgenomen. Deze houder is voorzien van een universele clipaansluiting (zoals bij een 9V blokbatterij) waardoor het gehele accupakket aan een 12Volt lader gehangen kan worden voor het opladen. Een groot voordeel van deze universele batterij/accuhouder is dat, als je één extra koopt, één accupakket geladen kan worden terwijl de andere in het systeem wordt gebruikt. Het gehele pakket wordt als één blok uit de zender genomen, en als een blok ook weer terug geplaatst: geen gedoe met losse accu’s of batterijen. De zender is voorzien van een stuurwiel, deze meet 48mm in diameter en heeft een rubberen gripring, welke zeer aangenaam aanvoelt en een goede grip geeft. Rechts van het stuurwiel vinden we een zilverkleurige aan/uit schakelaar en aan de linkerzijde van het stuurwiel zit een éénregelig LCD Display. Boven het stuurwiel is een kleine schuifschakelaar geplaatst waarmee we, naar later zal blijken, de links/rechts trim van de stuurservo kunnen instellen en rechts naast het stuurwiel (tussen het stuurwiel en de aan/uitschakelaar) vinden we de schuifschakelaar voor het instellen van de gas/rem trim. De pistoolgreep met gashandle valt goed in de hand, de wijsvinger valt bijna ‘automatisch’ in de trekker van het gashandle, en dankzij de vormgeving slipt je vinger ook niet gemakkelijk uit de trekker. Als je de greep vast hebt, steunt een soort lipje op je middelvinger, waardoor het gewicht van de zender niet op je ‘gasgeef-vinger’ rust, maar op de middelvinger van de gesloten hand. De zender is alleen geschikt voor rechtshandige bestuurders, het is niet mogelijk om het stuurwiel van kant te wisselen. Onder de muis van de wijsvinger zijn naast een verhoging, die het per ongeluk verschuiven van de schakelaars voorkomt, nog twee schuifschakelaartjes gemonteerd. De bovenste van deze twee schakelaartjes is voor het instellen van de maximale uitslag van de stuurservo en de andere schakelaar dient voor aan- en uitschakelen en instellen van de ABS functie. De circa 80centimeter lange antenne is midden bovenin de zender geschroefd, bestaat uit acht delen, en in geheel inschoven toestand steekt deze nog circa 8,5centimeter uit.
Het inbouwen van de electronica in een brandstof auto:
Voor het inbouwen hebben we deze keer gekozen voor een OFNA LD-3 Pro; een 1:10 nitro touringcar voorzien van een 2,5cc Force motortje. Deze auto is voorzien van een 6Volt/1.100mAh accupack, zodat we geen gebruik hoeven te maken van de bijgeleverde batterijbox van Ko Propo. De auto is voorzien van een spatwaterdicht ontvangerbakje, waarin de kleine ontvanger gemakkelijk gemonteerd kan worden. Omdat de ontvanger zo klein is omwikkelen wij de ontvanger met een laagje schuimrubber, daarmee is de ontvanger goed beschermd tegen eventuele klappen door botsingen. Daar de beide servo’s gelijk zijn, maakt het niet uit welke we gebruiken voor de stuurinrichting en welke servo voor het gas geven/remmen. Als eerste demonteren wij de reeds gemonteerde (ronde) servohoorns en daarna plaatsen wij de bijgeleverde rubbertjes in de montagegaten van de servo’s. Hierna schroeven wij de servo’s vast op de juiste plaats in de radioplaat, waarna wij als eerste de kabeltjes van de servo’s in de ontvanger plaatsen, het ontvangerpack ook aansluiten op de ontvanger en de schakelaar zetten wij aan. Als wij hierna de zender aanzetten, met alle trims in de neutraal stand, dan zullen de servo’s precies naar de middelste ruststand draaien, en kunnen wij de servohoorns, die bij de OFNA LD-3 Pro auto zijn geleverd, gaan monteren op de Ko Propo PS401 servo’s. Nadat de servohoorns in de juiste positie zijn gemonteerd, schakelen wij de zender uit en ontkoppelen het ontvangerpack. Nu is het tijd om de servo- en stroomdraadjes netjes weg te werken, en permanent aan te sluiten op de ontvanger in de ontvangerbox.
Als dit gedaan is, moeten we de draairichting en de werking van de servos instellen. Het blijkt dat de draairichting van de stuurservo moet worden omgedraaid, dus in de handleiding zoeken wij de methode voor ‘servo-reverse’. In de derde afbeelding op bladzijde zes wordt uitgelegd hoe dit moet, het blijkt vrij simpel: ontvanger uitzetten, zender aan, dan het stuur naar uiterst links (of rechts) en even met de trimknop naar links (of rechts). Op het display verspringt de tekst van +130 naar -130, en de draairichting is omgekeerd! Eenvoudig en snel! Hierna nogmaals de gas-, rem en stuurstangen gecontroleerd op de juiste stand en werking, is het tijd voor de echte test! Eerst maar even ‘op het droge’, en testen wat alle mogelijkheden van dit high-tech zendsysteem nou eigenlijk zijn. Zo met de wielen van de grond reageren de servo’s razendsnel op de commando’s van de afstandsbediening, en met de handleiding ernaast stellen wij de maximale uitslag van de stuurservo in, en trimmen de wielen recht. Ook testen wij de gas/rem servo op correcte werking, en ook deze servo reageert zeer goed en direct op de gegeven commando’s. Nadat wij overtuigd zijn van de goede werking, is het tijd om de auto eens op de parkeerplaats te testen, dus alles ingepakt, lekker warm aangekleed en naar buiten met de handel!
Het rijden met de Ko Propo EX-5 Master S
Aangekomen op de Edah-parkeerplaats in Dokkum (een gezellig ontmoetingspunt voor vele RC-Car rijders) plaatsen we de auto op een startbox en starten deze. Omdat er een nieuw Force motortje opzit, doen we eerst een paar tankjes heel rustig aan met de auto, en gebruiken de langzame rondjes om de maximale stuuruitslag en de middenstand exact uit te trimmen. Gelukkig blijkt dat er slechts minimaal getrimd hoeft te worden; de auto rijdt al keurig recht door. De besturing van de auto reageert razend snel op de commando’s van de zender, de combinatie met de 6Volt receiveraccu is een heel goede. De auto is precies te sturen, en ook de motor reageert snel op veranderingen in de stand van de gashandle. De zender ligt zeer goed in de hand, heeft een goede balans en is niet zwaar. Dankzij het uitstekende lipje waarmee de zender op de middelvinger rust, ‘balanceert’ de zender rond dit punt, waardoor deze lichter aanvoelt dan dat hij in werkelijkheid is. De servo’s reageren zeer nauwkeurig op minimale veranderingen van de stand van het stuurwieltje, en elk ‘klikje’ van de trim heeft een merkbaar effect op de stand van de servo. Na enkele tankjes komt het motortje ‘lekker los’ en kunnen we wat snellere rondjes rijden, waarbij de nauwkeurigheid van de besturing wordt getest met een ‘pilonnen-slalom’. Na enig oefenen lukt het om met de auto snel en schadevrij langs de pilonnen te scheren, waarbij de snelle reactie en de nauwkeurige besturing hun waarde bewijzen. Omdat de Ko Propo EX-5 Master S is voorzien van een ABS systeem, proberen wij de instellingen van dit Active Blake System. Nu denk je natuurlijk van: ‘hee, een schrijffout’, maar het er staat echt op de zender; ‘active bLake system’. Ik zal de werking proberen uit te leggen. Het ABS van Ko Propo houdt in dat de remwerking ‘pulserend’ ingesteld kan worden, iets wat te vergelijken is met ‘pompend remmen’. Als je de ABS op de zender in werking stelt, zal de remservo bij het remmen gaan pulseren, waardoor de auto op gladde ondergrond beter te besturen blijft. Bij ingeschakelde ABS heb je de keuze tussen ‘Hi’ en ‘Lo’ waarbij de ‘Hi’ stand wordt aangeraden voor electro-cars en de ‘Lo’ stand voor brandstofauto’s. Wij hebben natuurlijk alle drie de mogelijkheden getest; uit, hi en lo, en kwamen tot de conclusie dat de werking van het ABS duidelijk te merken is, en dat in de stand ‘Lo’ inderdaad het meest geschikt is voor brandstof auto’s. Met de ABS instelling ‘Lo’ is de auto zeer goed te controleren bij het remmen, en zelfs scherp sturen is mogelijk terwijl er geremd wordt.
Conclusie
Na een aantal uren te hebben gestuurd met deze Ko Propo EX-5 Master S ben ik wel overtuigd van de aangename vormgeving en de goede werking van deze zender/ontvanger combinatie. Door de kwalitatief hoogwaardige zender en zeer gevoelige ontvanger kan gesteld worden dat, ondanks dat de zender gebruik maakt van de ‘drukke’ 27mHz AM band, de EX-5 Master S zender een zeer stabiele ‘verbinding’ heeft met de ontvanger, welke voorzien is van een effectief hoogferquent filter. Tijdens de ruim drie uur durende test heb ik geen enkele last van storing gehad. Het voltage van de zenderaccu’s was bij het begin van de middag zo’n 12,1 Volt, en na drie en een half uur rijden was het voltage gezakt tot 10,7 Volt, waarbij het zendvermogen nog ruim voldoende was om geen last van interferentie te hebben. Handig is dat op het LCD display continue het voltage wordt aangegeven, zodat je de lading van de zender accu’s in de gaten kan houden. De grip op het stuurwieltje is, mede dankzij de vervangbare rubberen ring, zeer goed, zelfs met ‘zweethandjes’ blijft de grip goed en blijft het mogelijk om de auto zeer nauwkeurig te besturen. Het complete Ko Propo EX-5 Master S systeem, zoals hier getest, heeft een advies verkoopprijs van 169.- euro, maar is onder andere bij Storm-Discount, de sample provider van het RC-Junkies testteam, voor een veel aangenamere prijs te verkrijgen. De Ko Propo EX-5 Master S biedt een zeer goede kwaliteit, een helder LCD Display, en vele extra features zoals een digitale trim en ABS voor een zeer goede prijs, waarbij aangetekend dat dankzij de aanbieding van www.Storm-Discount.com de prijs/kwaliteit verhouding bijna onverslaanbaar wordt. Een dikke aanrader, dit Ko Propo EX-5 Master S computerized AM Proportional 2 channel system.
Technische specificaties:
Zender:
Type: Wiel en pistoolgreep
Aantal kanalen: 2
Modulatie: AM
Zend frequentie: 27Mhz kanaal 01 tot 12
Zend vermogen: UM-3 x 8,12V
Servo’s :
Type: PS-401
Kracht : 3.2Kg/cm
Snelheid : 0.16sec/ 60graden
Afmeting: 41x31x21mm
Gewicht: 47 gram
Ontvanger:
Frequentie: 27Mhz
Modulatie: AM
Afmeting: 37x26x15,5mm
Gewicht: 13 gram
Adviesprijs:. 169.- euro
Speciale aanbieding van www. Storm-Discount.com:
Nu het hele systeem voor slechts 129.- euro, INCLUSIEF verzendkosten
En daar bovenop heeft Storm-Discount een aantal sets op voorraad, speciaal voor leden van RC-Junkies, die tegen een RC-Junkies vriendenprijs van 124.- euro INCLUSIEF verzendkosten aangeschaft kan worden.
